Brits parlementariër, grondlegger van de politieke filosofie van het
conservatisme (Dublin 12.1.1730 - Beaconsfield 9.7.1797. Zijn geboortejaar is omstreden. Ook 1728 en 1729 worden genoemd)
Burke studeerde in Dublin (1743-1748) en Londen (vanaf 1750). Hij wijdde zich vooral aan de letteren, onder andere met een tractaat over de ‘natuurlijke religie’ (
A Vindication of Natural Society, 1756) en één over de esthetica (
A Philosophical Enquiry into the Origin of Our Ideas of the Sublime and Beautiful, 1757). In 1759 trad Burke als adviseur in dienst van de politicus William Hamilton en werd een jaar later privé-secretaris van de markies van Rockingham. Daarmee belandde hij in het centrum van de Britse politiek. Als
whig verdedigde Burke de rechten van het parlement ten opzichte van het bewind van koning George III en bekritiseerde hij de Britse handelswijze jegens India, Ierland en de koloniën in Amerika. Van 1765 tot 1794 was Burke lid van het Britse Lagerhuis.
Burke is bekend geworden als bestrijder van de
Franse revolutie. Burke hekelde deze als een tot mislukken gedoemde onderneming die gericht was op de totale omverwerping van het bestaande, om een nieuwe samenleving te scheppen die slechts gebaseerd was op de hersenspinsels van filosofen. Hij legde zijn bezwaren tegen de Franse revolutie vast in zijn
Reflections on the Revolution in France (1790). Toen hij zag dat de revolutie zich had doorgezet en zich over geheel Europa dreigde te verspreiden, riep hij in vier
Letters on a Regicide Peace (1795-1797) op tot een oorlog met een systeem dat zich volgens hem als een ‘armed doctrine’ had ontpopt.
Als denker heeft Burke in Nederland vooral in christen-democratische en klassiek-liberale kring invloed uitgeoefend; in eerstgenoemde traditie vooral dankzij G.
Groen van Prinsterer en A.
Kuyper, die zich intensief met Burkes werk hebben beziggehouden.
Auteur: B.J. Spruyt uit: G. Harinck e.a.(red.),
Christelijke Encyclopedie (Kampen 2005)
Verder lezen: Russell Kirk,
Edmund Burke: A Genius Reconsidered (Wilmington 1997) ; Fredrick Lock,
Edmund Burke, 1730-1784 (Oxford 1999) ; Bart Jan Spruyt, ‘Een omstreden erfenis: Edmund Burke in Nederland’, in:
Edmund Burke. Het wezen van het conservatisme (Kampen 2002), 7-46