Schrijver en verzetsleider (Gorkum 11 november 1909 – Ilpendam 13 mei 1966)
Henk van Randwijk groeide op in een
Christelijk-Democratische Unie, een progressief-protestantse splinterpartij die pacifisme predikte. Na de Duitse inval in Polen, september 1939, baarde Van Randwijk opzien door dit punt ter discussie te stellen. Hoe kon je én tegen fascisme én tegen oorlog zijn?
Nadat ook Nederland door de Wehrmacht onder de voet was gelopen, raakte Van Randwijk bij het verzet betrokken. In 1941 werd hij redacteur van het ondergrondse blad
Vrij Nederland. Ook werd hij actief voor de ‘Zwitserse weg’, de verbinding tussen bezet Nederland en de regering in Londen. Op 9 mei 1945, vijf dagen na de Duitse capitulatie, sprak verzetsleider Van Randwijk op de Dam de bevrijde hoofdstad toe.
Hij leek voorbestemd een vooraanstaande rol in naoorlogs Nederland te gaan spelen, maar het liep anders.
Vrij Nederland verloor tienduizenden abonnees, niet het minst door Van Randwijks standpunt in de Indonesiëkwestie. De beide politionele acties, waarmee de Nederlandse regering haar gezag in Indië wilde herstellen, veroordeelde hij in scherpe bewoordingen. In 1950 stond Vrij Nederland op de rand van een faillissement; Van Randwijk gaf zijn hoofdredacteurschap op, twee jaar later vertrok hij ook als commentator. Hij wijdde zich aan de uitgeversmaatschappij De Brug-Djambatan die studie- en leerboeken in Indonesië uitgaf, maar de zich verslechterende betrekkingen tussen Den Haag en Djakarta hadden een kwijnend bestaan tot gevolg.
In de roerige jaren zestig werd Van Randwijk als forumlid van het spraakmakende VARA-programma
Welbeschouwd een televisiepersoonlijkheid. Teruggekeerd bij
Vrij Nederland deed hij als commentator van zich spreken. In het
Algemeen Handelsblad beschreef hij, in feuilletonvorm, zijn verzetsherinneringen, die in 1967 als boek verschenen. Het werd door zijn weduwe in ontvangst genomen. Van Randwijk was een jaar eerder overleden, lichamelijk opgebrand.
Auteur: Peter Bak, voor Protestant.nl, 31 oktober 2008
Verder lezen: H.M. van Randwijk,
In de schaduw van gisteren. Kroniek van het verzet 1940-1945 (Den Haag 1967) ; G. Mulder en P. Koedijk,
H.M. van Randwijk. Een biografie (Amsterdam 1988)